به نظر شما مگاپیکسل یک دوربین فاکتور جامعی برای خرید یک دوربین عکاسی سطح بالاست یا المان های تاثیرگذار دیگری نیز وجود دارند ؟
آیا برایتان پیش آمده که کیفیت عکس یک دوربین عکاسی با مگاپیکسل پایین تر رضایتبخش تر از تصویر نهایی از یک دوربین با مگاپیکسل بالاتر باشد ؟ آتلیه نوزاد
این سوالات به ظاهر ساده اثبات می کند بجز عدد مگاپیکسل معروف دوربین ها ، فاکتور های بی نام نشان اما موثر دیگری وجود دارند که نقش کلیدی بر کیفیت عکس ها ایفا می کنند .عکاسی بارداری

اگر در فکر خرید یک دوربین حرفه ای همه فن حریف باشید ، پیشنهاد می کنیم یکی از دغدغه هایتان سایز سنسور دوربینتان باشد و گول دستاویز های تبلیغاتی اعداد مگاپیکسل های نجومی را نخورید ! مدل ها و انواع و اقسام دوربین ها چنان گسترده شده که در ابتدای ورود به این دنیای بی در و پیکر ، کمی گیج می شوید . جای نگرانی نیست ؛ هر آنچه که در مورد “سایز سنسور” لازم است ، در این مقاله به ساده ترین زبان می آموزید . حتما میدانید که سایز سنسور از مهمترین و کلیدی ترین فاکتور های تعبیه شده در یک دوربین است که اغلب مرجع یک قیاس جانانه بین مدل های مختلف دوربین های عکاسی قرار میگرد .

اگر ذهنیت درستی از اهمیت سنسور ها در دوربین ها ندارید ، بهتر است بدانید قلب هر دوربین دیجیتال سنسور تصویر آن است. وظیفه سنسور تصویر، رساندن نور به سیگنال‌های الکترونیکی است . به کمک  این سنسور است که دوربین تصویر را به‌صورت دیجیتالی ذخیره می نماید. البته به‌جز دوربین های عکاسی دیجیتال، ردپای این قطعه در دیگر ابزارهای تصویربرداری نیز دیده می شود . الگوهای نوری بازتاب شده یا ساطع‌شده از برخی اشیا بر روی سطح سنسور تأثیر می‌گذارد و سبب ثبت تصاویر می‌گردد.
عکاسان قدیمی اطلاعات چندانی در این باره نداشتند اما نکته جالب اینجاست که ابعاد سنسور، کماکان نکته‌ی بسیار موثری در کیفیت عکاسی و خرید دوربین محسوب می شود.
از آنجا که این قطعه ، یک قطعه کلیدی در یک دوربین است ، گران‌قیمت‌ترین بخش یک دوربین به حساب می آید و طبیعتا هرچه این سنسور بزرگ‌تر باشد قیمت دوربین نیز گران‌تر خواهد بود. در همین راستا دوربین‌‌های ۲٫۳/۱ اینچی عموما گران‌قیمت نیستند و در مقابل نمیتوانید دوربین های کامپکت فول فریم، ولی ارزان قیمت پیدا کنید.
خوشبختانه امروزه دوربین های کامپکت نیز مجهز به سنسور های بزرگی هستند  و قابلیت تعویض لنز نیز دارا می باشند .
شاید در ظاهر خبر خوبی باشد ولی در واقع این مسئله اوضاع را خیلی پیچیده‌تر از گذشته کرده است. امروزه، شاهد خودنمایی دوربین هایی هستیم  که با سنسورهای کوچک عکس‌هایی حیرت انگیزی ثبت می‌کنند. با آنکه دوربین های مجهز به سنسور بزرگ تصاویر خیره کننده ای ثبت می کنند اما در مقابل دوربین هایی با سنسور های کوچک ، بسیار سنگین وزن بوده و رقابت تند و تیزی در این زمینه با یکدیگر دارند .
سایز سنسور و فاصله‌ی کانونی
اگر قرار است یک دوربین کامپکت بخرید، لنز روی خود دوربین سوار است که به آن لنز یکپارچه میگوییم . در این نوع دوربین نیازی نیست خیلی  نگران سایز سنسور و نوع لنز باشید.
اما موضوع نوع لنز و سایز سنسور زمانی حائز اهمیت می باشد که دوربینی با قابلیت تعویض لنز خریداری کنید .اینجاست که مسئله‌ی نوع لنز و سایز سنسور بسیار مهم می شود. چون در این گروه دوربین ها، هر لنز دارای یک قالب دایره‌ای است که به واسطه آن سنسور را پوشش می دهد (منظور قطر دایره ای نوری است که در لنز موجود است ) که این مسئله مستقیماً بر ابعاد سنسور تأثیر می‌گذارد. البته در این میان یک استثنا هم وجود دارد که در آینده آن را تشریح می کنیم
فرقی نمی کند دوربین کامپکت باشد یا دیجیتالی (دارای قابلیت تعویض لنز) ، بهر حال عدد حک شده روی لنز نرخ حقیقی فاصله‌ی کانونی است. این عدد در صورتی درست است که سنسور  از نوع ۳۵ میلی‌متری یا همان فول‌فریم باشند.
عموما لنزها برای کار با سنسورهای مختلف طراحی می‌شوند و فاصله‌ی کانونی مؤثر آن ها بر روی سنسورهای مختلف متمایز است. بدین سان سازندگان نرخی به نام فاکتور برش یا Crop Factor را ارائه کرده اند تا درک مفاهیم مربوط به ابعاد سنسور ساده تر شود .
به عنوان مثال دوربینی کوچکتر از فول فریم ممکن است از لنزی استفاده کند که فاصله‌ی کانونی آن ۵۵-۱۸ میلی‌متری دارد . اما عملا فاصله کانونی حقیقی از ۸۲-۲۷ میلی‌متر کمتر می‌باشد. به این دلیل که سایز سنسور به اندازه‌ی کافی بزرگ نیست که بتواند از کل وسعت تصویر لنز استفاده کند. با برش بخشی از تصویر که توسط سنسور انجام می شود ، به نظر می‌رسد که فاصله‌ی کانونی افزایش یافته و گستره‌ی دید بسته‌تر شده است. برای این‌که تشخیص دهید هر لنز بر روی هر سنسوری روی چه فواصل کانونی پوشش ایجاد می کند باید به حاصل ضرب فاکتور برش در فاصله‌ی کانونی واقعی لنز مراجعه کنید.
زیر و بم سایز سنسور ها
برای اطلاع دقیق تر از سایز سنسور ها ، این بخش را به دقت مطالعه کنید اما قبل از آن این نکته را به خاطر بسپارید که همه سنسور های یک دسته باهم برابر نیستند.
۱-سنسور ۲٫۳/۱ اینچی
ابعاد سنسور: ۶٫۳ در ۴٫۷ میلی‌متر
این سنسور ، کوچک‌ترین سنسوری است که امروزه در دوربین ها دیده می شود . این سنسور ها در بدنه‌ی کوچک دوربین های کامپکت قابل جایگذاری است . اغل دوربین هایی که از این سنسور استفاده می‌کنند رزولوشن ۱۶ تا ۲۰ مگا پیکسلی دارند .
البته از این سنسور در مدل های مختلف دوربین ها استفاده می شود اما از آنجایی که سازندگان روزبه‌روز به سمت طراحی سنسورهای بزرگ سایز متمایل می شوند ،‌ کاربرد این سنسور نیز رو به کاهش است . تا جایی که امروزه در دوربین های جدید، ردپای این سنسور دیده نمی شود .
کارکرد این سنسورها ، در ساخت دوربین های کامپکت بسیار جمع‌وجوری دیده می شود که از لنز‌های زوم نیز بهره می برند . از آنجا که زوم‌ کردن با این سنسور ها بسیار ساده است.
مثل دوربین های کامپکت superzoom. برای طراحی و پیاده سازی این گروه از دوربین ها سنسور ۲٫۳/۱ اینچی بهترین گزینه است  چرا‌که در صورت استفاده از سنسور های با سایز بزرگ، وزن دوربین سنگین‌تر، و اندازه آن حجیم‌تر و البته قیمت آن گران‌تر می شود.
اگر شرایط نوری مناسب باشد ، با استفاده از این سنسور، می‌توان عکس‌های منحصر بفرد و باکیفیتی ثبت کرد. اما در شرایط نوری نامناسب هیچ امیدی به ثبت عکس های راضی کننده نیست .
از معروف ترین دوربین هایی که از این نوع سنسور استفاده می‌کنند نیکون P900، کانن SX60، نیکون B700 و کانن SX720 را مثال زد .
۲-سنسور ۱٫۷/۱ اینچی
سایز سنسور: ۷٫۶ در ۵٫۷ میلی‌متر
این سنسور کمی از سنسور پاراگراف قبل ( ۲٫۳/۱ اینچی) بزرگ‌تر است. این سنسور ها عملکرد های فوکوس و شارپ‌ نمودن تصویر را به سادگی پیاده می‌کنند چرا که به راحتی می تواند بک‌گراند را تار نمایند . این سنسور ها در نمایش جزئیات سایه‌ و روشن عملکرد بهتری را ارائه داده اند . در شرایط نوری نامساعد هم کم و بیش خوب ع
طی کوتاه مدت این سنسور ها بسیار محبوب و پرفروش شدند اما از زمانی که سنسور های ۱ اینچی راه را به بازار باز کردند ، از اهمیتشان کم  شد. از سنسور های ۱٫۷/۱ اینچی هم در دوربین های مدل کامپکت Pentax در سری Q استفاده می شود.
در این دوربین ها فاکتور برش  ۴٫۵ برابر است.
۳-سنسور ۱ اینچی
سایز سنسور: ۱۳٫۲ در ۸٫۸ میلی‌متر
این نوع سنسورها محبوب تریت لنز های در حال حاضر هستند . کاربرد این سنسورها بیشتر در دوربین های کامپکت پیشرفته دیده می شود و عموما با لنزهایی سازگارند که فاصله‌ی کانونی بین ۷۰-۲۴ میلی‌متر یا ۱۰۰-۲۴ میلی‌متر دارند .حضور این سنسور در دوربین های سوپر زوم مثل پاناسونیک FZ2000 و سونی RX10 III دیده میشود.
حضور سنسور های یک اینچی در دوربین های سری ۱ نیکون (سری دوربین های کامپکت نیکون) و موبایل Panasonic CM1 مشاهده می شود .
کیفیت عکس های این سنسور ها عالیست خصوصا اگر از دیافراگم باز بهره مند باشند . شاید فکر کنید کیفیت تصویر تمام و کمال وابسته به سایز سنسور است اما بخش افاکتور کراپ هم برای سنسورهای یک اینچی نرخ قابل قبولی دارد و ۲٫۷ برابر است، اما چون این نوع سنسورها اغلب در دوربین های کامپکت استفاده می‌شوند نیاز چندانی به کراپ نخواهید داشت.
دوربین هایی که از این سایز سنسور استفاده می کنند دوربین های شناخته‌شده‌ی سونی مانند RX100 IV، RX100 V و دوربین های برند کانن سری G همچون G7 X Mark II، G9 X و G5 X می باشند
۴-سنسور Micro Four Thirds
سایز سنسور: ۱۷٫۳ در ۱۳ میلی‌متر
این سنسور در سیستم دوربین های کامپکت و Olympusدیده می شود . این سنسورها تفاوت قابل توجهی با سنسور ۱ اینچی دارند و تا حد زیادی بزرگ‌تر می‌باشند، اما به‌هرحال از سنسور های APS-C که در بخش های بعدی توضیح خواهیم داد، کوچک‌تر هستند.
سایز این سنسورها یک‌ چهارم سایز سنسور های فول فریم می‌باشد. محاسبه‌ی مقدار حقیقی فاصله‌ی کانونی در این سنسور ها بسیار ساده می‌باشد. آن قدر ساده که کافی است آن را دو برابر کنید. از آنجا که ضریب برش این سنسور ۲ برابر است ، آن را در ۲ ضرب کردیم .
این سنسور  در ورژن ۱۲٫۸ مگاپیکسلی دوربین‌ کامپکت Lumix LX100 محصول شرکت پاناسونیک، به‌کار گرفته شده است .
۵-سنسور APS-C
سایز سنسور : ۲۳٫۵ در ۱۵٫۶ میلی‌متر
این سنسور در دوربین های DSLR  سطح متوسط( میان رده) و سطح مبتدی بسیار دیده می شود . البته امروزه در دوربین های کامپکت نیز این سنسور به کار گرفته می شود . این سنسور عملکرد خیره کننده ای در کیفیت عکس و حجم فایل‌ ها ایجاد می کند و علاوه بر این ، این سنسور ها با انواع لنز‌ها سازگار می‌باشد. (برای آشنایی مفصل تر با دوربین های DSLR ، اینجا را کلیک کنید)

بهتر است بدانید همه‌ی سنسورهای APS-C سایز های یکسانی ندارند  و هم‌اندازه نیستند. تجربه نشان میدهد سنسورهای  APS-C در دوربین های کانن تا حدودی کوچک‌تر از سنسور های مورد استفاده در دوربین های عکاسی نیکون و سونی می‌باشند. فاکتور کراپ سنسور های APS-C در دوربین های کانن ۱٫۶ برابر است، درحالی‌که فاکتور کراپ آن ها در دوربین های برند نیکون و سونی ۱٫۵ برابر است.

به طور کلی این نوع سنسورها محبوبیت  بالایی دارند و شما را دعوت به لذت عکاسی ورزشی، حیات‌وحش و طبیعت می‌کنند و به همین دلیل بسیار پرفروش می‌باشند.
۶-سنسور فول فریم
ایز سنسور: ۳۶ در ۲۴ میلی‌متر
این سنسورهای فول‌فریم در دوربین های سطح بالا و همه فن حریف استفاده می شود و بیشتر سازندگان محبوب و اسم و رسم دار در دوربین های پرچم‌دار خود این نوع سنسور ها را به کار میگیرند . دوربین های برند سونی a7R III، برند کانن مدل ۵D Mark IV و نیکون مدل D850 مجهز به این سنسور هستند .

سایز بزرگ این سنسورها سبب می شود که نور بیشتری به سنسور برسد تا عکس های تولید شده از کیفیت مطلوب تری برخوردار باشند . علاوه بر این به کمک این قابلیت سازندگان دوربین های عکاسی می‌توانند از رزولوشن‌ها و تعداد پیکسل‌های متنوعی در دیوایس های خود استفاده کنند. در حال حاضر مدل‌های ۱۲ ، ۲۴ و ۳۶ مگاپیکسلی از این سنسور وجود دارند.

این سنسور ها فاکتور برشی ندارند که بخواهیم ابعاد مختلفش را وصف کنیم چراکه ابعاد سنسورهای فول‌فریم تا حدودی شبیه به فیلم‌های نگاتیو ۳۵ میلی‌متری است . اصطلاحا فاکتور برش در این مورد را معادل یک در نظر میگیریم .

منبع:

عکاسی